علل ريزش مو
هر شاخه از موي سر انسان داراي يك سيكل رشدي مي باشد كه به طور ژنتيكي براي آن طراحي شده و اين سيكل شامل رشد، پيري و ريزش است به طور متوسط روزانه 50 تا 100 مو ميريزد كالبتهدر افراد مختلف متفاوت است همچنان كه يك مو ميريزد موي جديد جاي آن را مي گيرد.
مشكل زماني آغاز مي شود كه موهاي ريزش يافته بيشتر و سريع تر از موهاي رويش يافته جديد باشد و يا رشد موهاي جديد ضعيف شود در اين حالت بعد از مدتي از تعداد كل موها كاسته شده و فرد متوجه كاهش حجم موهايش مي شود . اين علت اصلي ريزش مو مي باشد عوامل مختلفي مي توانند روي سيكل رشد مو اثر كنند و باعث ريزش موقت و يا دائمي شوند شامل :
تلوژن افلوويوم يا ريزش با تاخير ناشي از استرس
استرس مي تواند عامل مهمي ريزش مو محسوب شود. به طور طبيعي 10-5% از موهاي سر در مرحله استراحت به سر مي برند يك استرس شديد باعث مي شد درصد زيايدي از موها در يك زمان وارد مرحله تلوژن شوند و رشدشان متوقف مي شود چند ماه بعد از استرس وارد شده موهاي در حال استراحت دچار ريزش شده و اين ريزش به حدي شديد مي باشد كه باعث نگراني فرد مي شد اين استرس مي تواند شامل : يك ضربه روحي ناگهاني ( مرگ يكي از نزديكان، از سدت دادن شغل، جدايي ) يا بيماري ( تب شديد، عفونت ، آنفلوآنزاو …) يا خستگي شديد ناشي از كار زياد، داشتن جراحي.
چون اين حادثه چند ماه قبل اتفاق افتاده فرد ريزش موي خود را به آن نسبت نمي دهد اين يك شرايط موقتي ميباشد و طي چند ماه موهاي جديد با سيكل طبيعي شروع به رشد مي كنند و در سيكل آينده درصد زيادي از موها وارد مرحله استراحت نمي شوند.
آناژن افلوويوم يا ريزش ناگهاني
آناژن افلوويوم شرايطي است كه درصد زيادي از موهاي در حال رشد به طور ناگهاني ريزش پيدا مي كنند. شيمي درماني و راديوتراپي در درمان سرطان عامل پرقدرتي است كه باعث توقف فاز رشد و ريزش مو ميشود. شيمي درماني و راديوتراپي روس سلولهايي از بدن كه به سرعت تقسيم ميشوند. مثل سلولهاي سرطاني اثر كرده و باعث از بين رفتن آنها مي شود متاسفانه چون سلولهاي ناحيه فوليكول مو سرعت تقسيم بالايي دارند اين داروها روي آنها هم اثر كرده و باعث از بين رفتن آنها مي شود متاسفانه چون سلولهاي ناحيه فوليكول مو سرعت تقسيم بالايي دارند اين داروها روي آنها هم اثر كرده و باعث از بين رفتن فوليكولها مي شود البته اين حالت هم موقت بوده و چند ماه بعد از توقف شيمي درماني موها شروع به رشد مي كنند.
تغذيه نامناسب
بعد از مدتي تغذيه نامناسب بدن با كمبود ويتامين ، پروتئين و آهن مواجه شده و هر كدام از اين كمبودها ميتوانند باعث ريزش شديد مو شوند البته اثر آنها مي توانند موقت باشند و در صورتي كه كمبودها اصلاح شوند ريزش مو طبيعي ميشود.
فاكتورهاي شيميايي
مواد شيميايي كه در رنگ كردن موها ، فركردن، صاف كردن و دكلره استفاده مي شوند ميتوانند باعث خشك شدن و خورد شدن موها شده وريزش موقت ايجاد كنند در مواردي اين ريزش موها دائم شده و موهاي ريخته شده دوباره رشد نمي كنند.
عدم تعادل هورمونها
به هم خوردن شرايط دروني و هورموني بدن باعث ريزش موي شديد مي شود اين موارد شامل : ديابت كنترل نشده ، بيماري تيروئيد ، كليه ، كبد ، لوپوس ، سندرم تخمدان پلي كيستيك
در اين شرايط تا درمان كامل بيماري اصلي ريزش مو ادامه خواهد داشت. بنابراين يافتن علت اصلي ريزش مو مهمترين قدم در درمان آن ميباشد.
طاسي آندروژنتيك
معمولترين علت ريزش مو در آقايان معالم پرقدرت آندروژنتيك مي باشد. همانگونه كه از نام آن مشخث مي باشد دو فاكتور مهم هورمون آندروژن و ژنتيك نقش اصلي را در اين ريزش مو دارند در خانمها هم اين نوع ريزش مو ايجاد ميشود ولي معمولا باعث نازك شدن مو و ريزش منتشر در سر ميشود . در اقايان بعد از بلوغ به دنبال افزايش سطح هورمونهاي آندروژني نازك شدن موها و عقب رفتن موهاي ناحيه پيشاني شروع مي شود.
تستوسترون چه نقشي در ايجاد طاسي مردانه دارد؟
هيچ شكي وجود ندارد كه هورمون تستوسترون نقش مهمي در رشد ، نحوه پراكندگي موهاي بدن دارد. در زمان بلوغ رشد موهاي ثانويه در نواحي زير بغل و شرمگاهي و همچنين رشد مو در صورت آقايان و خوهاي كوتاه و نازكتر در بدنشان به دليل افزايش هورمون مردانه تستوسترون مي باشد. در سلولهاي خاصي از بدن هورمون تستسترون به هورمون قوي تر دي هيدروتستسترون تبديل ميشود البته اين كار توسط آنزيم 5- آلفا ردوكتاز انجام مي شود درمال پاپيلاي فوليكول مو گيرنده هاي زيادي براي اين هورمون دي هيدروتستسترون داشته و اين هورمون اثر مخرب براي فوليكولهاي سر دارد و باعث ضعيف شدن آنها شده و موهاي درآمده نازك تر به نظر ميرسند تا اينكه ديگر مويي از آن فوليكول رشد نمي كند.
كوچك سازي يا مينياتوري شدن
دي هيدروتسترون از طريق كوتاه كردن سيكل رشد مو باعت ميشود موي ضخيم در فوليكولهاي حساس موي سر به موي كركي و نازك تبديل شود اين كار باعث ميشود يك فوليكول قبل از رسيدن به مرحله آخر رشد به طور زودرس وارد فاز استرحت شده و رشد بيشتر آن متوقف ميشود . تصوير زير سك فوليكول مويي كه از نظر ژنتيكي حساس به آندروژن مي باشد را نشان ميدهد از فاز آناژن به تلوژن رسيده و سپس وارد مرحله آناژن جديد شده در حالي كه كوچكتر و نازك تر و. كمرنگ تر از قبل به نظر مي رسد درصورتي كه اين سيكل رشد معيوب چند بار تكرار شود يك موي ضخيم به موي كركي تبديل شده و سرانجام ديگر موي قابل رويتي از اين فوليكول رشد نخواهدكرد فوليكول مو مرده و طاسي كامل مي شود اين پديده كوچك سازي يا مينياتوري شدن مو ناميده ميشود.
ژنها چه نقشي در ريزش مو دارند ؟
براساس برخي از مطالعات ژن طاسي روي كروموزوم اتوزومال قرار گرفته و روي كروموزوم جنسي نيست. جايگاه دقيقي كه روي كدام يك از كروموزومهاي اتوزومال شماره 1 تا 22 مي باشد مشخص نشده . اين ژن در مردان به صورت اتوزومال غالب و در زنان اتوزومال مغلوب ظاهر ميشود در مرحله تشكيل جنين ژن طاسي باعث مي شود يك سري از قوليكولهاي مو نسبت به دي هيدروتستوسترون حساس شوند و بعد از بلوغ به دنبال افزايش سطح هورمونهاي آندروژني اين فوليكولهاي حساس وارد مرحله كوچك سازي شده و از بين ميروند.