فیزیولوژی مو

مقدمه

مو از جمله عواملی است که درروابط اجتماعی افراد بسیار موثر است تا جائیکه موجب قضاوت و پیش داوریهایی نسبت به دیگران می شود. به همین دلیل پاکیزگی و خوش حالتی آن بسیار حائز اهمیت است. تاکنون مواد بسیاری جهت تمیزی پوست سر و مو ساخته و روانه بازار شده اند اما شامپو ها متداولترین مواد جهت شستشوی موها می باشند. در شامپوها از موادی به نام  “سورفاکتانت” به عنوان “دترجنت” استفاده می شود که ضمن قدرت پاک کنندگی بالا عوارض کمتری نسبت به شوینده های قدیمی تر مانند صابون دارد. در عین حال در شامپوها علاوه بر دترجنت ها، از مواد مفید و مغذی برای پوست و فولیکول مو و همچنین حالت دهنده ها و نرم‎کننده‎ها استفاده می شود. حتی از شامپوها برای درمان و رفع برخی مشکلات و بیماریهای پوستی نیز استفاده می شود.

 

مو در نگاه کلی

 

سطح بدن انسان مانند سایر پستانداران از مو پوشیده شده و حدود پنج میلیون فولیکول در تمام بدن وجود دارد. در پوست سر تراکم موها بیشتر است و حدود صد هزار تار مو در پوست سر وجود دارد که تحت تاثیر عوامل وراثتی و محیطی تغییر می کند. ساختمان مو شباهت زیادی به لایه شاخی پوست دارد. مو از تکثیر تعدادی از سلولها که در کف فولیکول قرار دارند بوجود می‎آید.

 

فولیکول مو یک ساختمان لوله ای شکل است که از واکنش متقابل سلول های اپیدرم بر درم  و با پیشرفت آنها به عمق درم ایجاد می شود.

 

قسمت انتهایی این ساختمان چماقی یا پیازی شکل است که به آن بالب (Bulb ) گفته می شود. بخشی از درم بنام درمال پاپیلا که در انتهای بالب قرار دارد مملو از عروق خونی بوده و تغذیه فولیکول را بر عهده دارد. “بالب” جایگاه سلولهای مولد مو است که قدرت تقسیم و ظرفیت قابل توجهی جهت تکثیر دارد. هنگامی که آنها تقسیم می شوند سلولهای جدیدی بوجود می آیند که آن سلولها در ریشه‎ی مو بصورت عمودی و در یک ردیف قرار گرفته و بالا می روند در نتیجه مو بلند و بلندتر می شود. این سلولها در حین مهاجرت به سطح پوست همانند لایه شاخی پوست، اضمحلال یافته هسته خود را از دست داده و “کراتینیزه” می شوند. در نتیجه قسمتی از مو که از سطح پوست بیرون می آیند و شفت یا ساقه‎ی مو نامیده می شود از سلولهای مرده و کراتین تشکیل شده است. لازم بذکر است نوع کراتین موجود در مو از نوع سخت بوده و با کراتین پوست تفاوت دارد. خصوصیات مو تا حد بسیار زیادی متاثر از کراتین می باشد. علاوه بر کراتین که 85 درصد ساختمان مو را تشکیل می دهد مواد دیگری نیز در مو وجود دارد. از آن جمله می توان به آب˛ رنگدانه˛ عناصر معدنی مثل آهن˛ کلسیم˛ مس˛ منیزیم˛ منگنز و روی اشاره کرد.

 

 

 

– ساقه مو از سه قسمت تشکیل شده است :

 

 

 

* مدولا: داخلی ترین لایه مو می باشد.

 

* کورتکس: بخش میانی بوده و قسمت اعظم مو را تشکیل می دهد.

 

* کوتیکول: خارجی ترین لایه می باشد که صافی˛ نرمی و درخشندگی مو به سلامت آن بستگی دارد. این لایه از یک ردیف سلول تشکیل شده که نحوه قرار گرفتن سلولهای کوتیکول نرمال و سالم مانند قرار گرفتن سفال های شیروانی می باشد. این لایه نسبتاً نفوذناپذیر است. موها با کوتیکول آسیب دیده ظاهری مات˛ بدحالت˛ خشن و زبر دارند.

 

 

 

– رشد مو 0/3 تا 0/5میلی متر در روز می باشد.

 

– دوره زندگی مو دارای سه مرحله است که عبارتند از:

 

 

 

* آناژن: دراین دوره سلولهای زاینده مو تکثیر فعال دارند و طول مدت این مرحله مشخص کننده اندازه مو است.

 

* کاتاژن: دراین دوره تکثیر سلولهای زاینده مو متوقف می شود.

 

* تلوژن: درانتهای این دوره اتصال مو به غلافش سست می شود.

 

 

 

به هر فولیکول مو یک غده سباسه و یک ماهیچه متصل است. غدد سباسه سبوم ترشح می کنند که از منفذ فولیکول خارج می شود. سبوم از مواد مختلفی مانند کلسترول˛ اسیدهای چرب آزاد˛ تری گلیسیریدها و اسکوالن ساخته شده است. سبوم باعث نرمی پوست و مو شده و از خشکی پوست و تبخیر نامتعادل آب جلوگیری می کند. همچنین یک نوع عایق حرارتی در برابر سرما می باشد. کاهش یا افزایش  قابل توجه ترشح سبوم موجب بروز مشکلاتی برای سلامت مو و پوست سر می شود. ترشح سبوم در دوران بلوغ توسط آندروژن ها تحریک می شود و تا پیش از آن میزان سبوم پوست بسیار کم است.

 

انواع موی سر

 

الف) موهای معمولی: این موها براق˛ درخشان˛ نرم˛ انعطاف پذیر و دارای چربی کمی هستند. روی این موها شوره دیده نمی شود و در پوست سر هم قرمزی و جوش وجود ندارد.

 

ب) موهای چرب: تقریبا بیشتر مواقع آغشته به چربی هستند و روی هم انباشته می شوند و فقط چند ساعت بعداز استحمام وضعیت خوبی دارند . بسته به میزان چربی پوست سر˛ موها بهم چسبیده و براق می‎شوند و بعداز مدتی رسوبات چربی باعث مات شدن آنها می گردد. ممکن است روی پوست و سر شوره˛ قرمزی  جوش‎های خارش دار دیده شود.

 

ج) موهای خشک: مات و کدر هستند. هنگام لمس کردن زبر˛ خشن و غیرقابل انعطاف می باشند و در هنگام برس زدن خوب حالت نمی گیرند. به راحتی شانه نمی شوند و بسیار شکننده هستند.

 

د) موهای ضعیف و نازک: حالت پذیری کمی دارند و بسیار حساس اند.

 

چگونگی هماهنگی مدل مو با چهره :

 

صورت های لوزی شکل ٬ مربعی و گرد با مدل موهای خاص ٬ زیباترمی شوند.آراستگی ظاهر و چهره از توصیه هایی  است که دردین ما به آن تاکید شده است ولی نباید جوانان دراین کارافراط کنند.

 

چه مدل مویی به چه کسی می آید ؟

 

در صورت های لوزی شکل که پیشانی هم کوچک باشد وناحیه چشم ها و استخوانهای گونه عریض تر وچانه باریک است باید مدل مویی را انتخاب کنید که استخوان گونه را باریک تر جلوه دهد وپهنای پیشانی وفک بیشتر به نظر برسد.

 

مدل پیشنهادی مو ٬ مدل های نا متقارن بهترین انتخاب است اگر فرق سر از بغل باز شود ٬ موها حتما باید چتری باشد و به کناره ها پیچ بخورد و بیشترین پرپشتی مو در ناحیه چانه باشد وبلندی موها تا میانه گردن بیاید.

 

صورت مربعی شکل :

 

درصورت مربعی شکل خط فک و پیشانی عریض است واستخوان گونه وچانه ٬ زاویه داروپهن است بنابراین دراین افراد باید مدل مو طوری انتخاب شود که صورت بلندتر وکشیده تر نشان داده شود.دراین مورد ٬ مدل موی متقارن بهترین است ٬ فرق از کنارباشد وبیشترین پرپشتی مو در ناحیه گیجگاه و فرق سر قرار گیرد.

 

صورت مستطیل شکل :

 

درصورت مستطیل شکل ٬ پهنای پیشانی ٬ چانه و گونه یکسان بوده و صورت لاغر و کشیده است . افرادی که صورتی به این شکل دارند باید سعی کنند فرم صورتشان کوتاه تر وپهن تر جلوه داده شود.دراین افراد مدل مو می تواند متقارن یا نامتقارن باشد وگذاشتن چتری اختیاری است اما باید بیشترین پرپشتی مو در کناره های سرباشد و قد موها کوتاه شود.

 

صورت مثلثی شکل :

 

درافرادی که صورت مثلثی شکل دارند پیشانی باریک ترین قسمت است و هرچه به سمت گونه ها و چانه می رویم صورت عریض ترمی شود .بهترین مدل مویی که می تواند دراین افراد پهنای پیشانی را زیاد و عرض چانه وگونه ها را کم کند این است که مو باید درناحیه گوش و بالاتر پرپشت بوده و به تدریج به سمت گردن و پشت گردن باریک ترشود.

 

صورت های بیضی شکل :

 

دراین افراد چانه کمی باریک تر از پیشانی است و استخوان گونه برجسته است که به خاطر تقارن و تناسب آن ٬ ایده آل ترین شکل صورت به حساب می آیدو هرنوع مدل مویی نیز برای این چهره ها مناسب است .درافرادی که فرم صورت آنها به شکل گرد است ٬ طول وعرض صورت تقریبا برابر است وزوایای اندکی دارد.برای این نوع صورت ها باید سعی شود صورت باریک تر وکشیده تر جلوه کند بنابراین انتخاب موهایی نامتقارن بهترین حالت ممکن است.

 

 

 

 

 

آشنایی کلی با شامپو ها

 

مقدمه

 

بطورطبیعی پوست سر و موها با سبوم ترشح شده از غدد سباسه˛ نرم نگه داشته می شود. این ترشح چرب˛ مو و پوست را در برابر از دست دادن آب حفظ کرده و ظاهری درخشان به آن می دهد. از سوی دیگر غبار، دوده، ذرات کراتینی پوست (پوسته) و آلوده کننده های دیگر به این لایه چرب می چسبند و موجب آلودگی پوست و موی سر می شوند. شامپوها یکی از انواع شوینده هایی هستند که جهت از بین بردن این آلودگیها، از پوست و موی سر بکار می روند. شامپوها برای جایگزینی صابون معمولی ساخته شده اند و ترکیب اصلی آنها “سورفاکتانت” است. سورفاکتانت های موجود در شامپو قطرات کوچک چربی را که حاوی آلودگیها هستند احاطه می کنند در نتیجه حین آب کشیدن از پوست سر جدا می شوند.

 

طریقه شامپوزدن صحیح موها :

 

گره گشایی از مو :

 

موی خودرابا یک شانه دندانه درشت شانه کنید تا هیچگونه گره ای روی آن باقی نماند.  هرگز موی خود را درحالت خیس شانه نکنید ٬ زیرا در این حالت نیروی بیشتری برای شانه کردن مصرف می کنید بنابراین موی شما ممکن است شکسته شود.

 

آبکشی اولیه با آب ولرم :

 

درمرحله بعدی موهای خودرا با آب ولرم و نیمه گرم آبکشی نمایید. به این مرحله آبکشی اولیه و یا پیش از شستشو ”  Pre-Washing ”  گفته می شود که برای زدودن گردوغبار و بطورکلی آلودگیهای قابل حل درآب انجام می گیرد. هرگز از آب داغ استفاده نکنید زیرا باعث تردی و شکنندگی موهای شما خواهد شد.

 

پخش کردن شامپو درکف دست :

 

مقداری شامپو درکف دست خود بریزید و دستهای خودرا روی هم مالش دهید تا شامپو روی دستهایتان پخش شود(حرارت دستهای شما به عملکردبهترشامپو کمک می کند). درواقع کف شامپو بایدروی دست شما تشکیل گردد. مقدار شامپو توسط خودتان تعیین می شود وباید به اندازه ای باشد که کف آن تمام موهای شما را بپوشاند.

 

ماساژ دادن شامپو برروی پوست سر با نوک انگشتان :

 

شامپو راروی همه قسمتهای سرپخش نموده و با نوک انگشتانتان به آرامی روی پوست سروموهایتان ماساژ دهید (دقت نمائید که از ناخن ها استفاده نکنید) برای جلوگیری از گره خوردن و شکسته شدن مو این کاررا به آرامی و بصورت دورانی انجام دهید.

 

آب کشی نهایی :

 

دراین مرحله موی خود را به خوبی آبکشی نمایید تا هر گونه بقایای شامپو از لابلای موهای شما زدوده شود.

 

 

 

مزایای شامپونسبت به صابون :

 

ماده فعال موجود در صابون نمک اسیدهای چرب مختلف است. این اسیدهای چرب از منابع حیوانی یا گیاهی بدست می آیند. صابون معمولی دو ضرر دارد:

 

* صابون معمولی PH بالایی دارد که به پوست و مو صدمه می زند. PH صابون معمولی بین 9 و 10 است (گاهی حتی بالاتر از 10) که بسیار بیش تر از PH پوست نرمال (معمولا بین 4 تا 5/6) است . در نتیجه وقتی صابون معمولی در تماس با پوست قرار می گیردPH  پوست را بالا می برد که ممکن است ایجاد آزار پوستی بکند.

 

* استفاده از صابون معمولی به همراه آبهای سنگین، نمک های کلسیم و منیزیوم تولید می کند که به مو می چسبند و این موجب شکنندگی و کدری مو و به هم چسبیدن و اشکال در شانه کردن آن می شود.

 

 

 

سورفاکتانت ها (مواد فعال سطحی)

 

سورفاکتانت ها ترکیباتی محلول در آب هستند که بخش اصلی شامپوها را تشکیل می دهند. سورفاکتانت‎ها با ساختمان شیمیایی خود عمل تمیزکردن را به عهده دارند. بدین ترتیب که چربی را (بهراه آلودگیهای چسبیده به آن) احاطه کرده و ساختمانهای شیمیایی به نام میسل به وجود می آورند، به طوری که با آب کشیدن، چربی و آلودگی از پوست و مو برداشته می شود. چهار گروه اصلی از سورفاکتانت ها وجود دارد که با ساختمان شیمیایی و بار الکتریکی بخش آبدوست خود، از یکدیگر مجزا می شوند.

 

× سورفاکتانت های آنیونی، دارای بار منفی

 

× سورفاکتانت های کاتیونی، دارای بار مثبت

 

× سورفاکتانت های غیر یونی، بدون بار

 

× سورفاکتانت های آمفوتری، که دارای هر دو خصیصه بار مثبت و منفی هستند.

 

سورفاکتانت های مختلف خواص گوناگونی دارند و براساس قابلیت شستشو، کف زدن، درخشان و نرم کردن مو از یکدیگر تفکیک می شوند. شامپوها معمولا یک نوع سورفاکتانت ندارند بلکه ترکیبی از چند نوع سورفاکتانت دارند که برای انواع مختلف مو مورد استفاده قرار می گیرند برای مثال سورفاکتانت های آنیونی خواص تمیزکنندگی خیلی خوبی دارند به همین دلیل در بیشتر شامپوها از این نوع سورفاکتانت استفاده می شود. روی برچسب اکثر شامپوها نام “سدیم لوریل سولفات ” دیده می شود که ازهمان سورفاکتانت های آنیونی هستند. غیر یونی ها، گرچه تمیزکننده های خوبی هستند ولی خاصیت کف کنندگی کمی دارند بنابراین در فرمولاسیون های شامپو استفاده زیادی ندارند.

 

آمفوتریک ها، دترجنت هایی با خاصیت کف کنندگی کم هستند و عموماً به عنوان پاک کننده های ضعیف قلمداد می‎شوند. آنها بسیار ملایم اند و اغلب در شامپو بچه بکار می روند.

 

 

 

سورفاکتانت های طبیعی

 

نوع دیگری از سورفاکتانتها از ساپونین ها «که از گیاهان مختلف بدست می آیند» ساخته شده اند. “ساپونین ها” کف خوبی تولید می کنند ولی تاثیر کمتری در تمیز کردن واقعی دارند. به همین دلیل معمولا با سورفاکتانت های سنتتیک ترکیب می شوند تا تمیزکنندگی کافی و نتایج رضایتبخش حاصل شود.

 

 

 

بهترین شامپو

 

همانطور که ذکر شد شامپو فقط برای تمیز کردن نیست بلکه تامین کننده اهداف دیگری نیز بر اساس نیاز مشتری می باشد. شامپو باید براساس معیارهای زیر انتخاب شود:

 

 

 

× انواع مو: خشک یا چرب بودن مو، نازکی مو، موهای رنگ شده یا بی رنگ شده یا  فرشده

 

× مشکلات خاص موی سر: به عنوان مثال وجود شوره سر

 

× بی خطربودن فراورده: فراورده چشم را نمی سوزاند و پوست سر را تحریک نمی کند

 

× نیازها و سلیقه های شخصی هرفرد: جنس و حالت شامپو (شامپو ممکن است به حالت مایع یا کرم باشد) وجود عطری خاص، سهولت و ایجاد رضایت در مصرف کننده از بکار بردن شامپو ̨ این که شامپو به آسانی در سر پخش شود، مقدار کف تولید شده و کیفیت و حالت آن، سهولت شسته شدن شامپو با آب، میزان نرم‎کنندگی و خوش حالتی و درخشان کنندگی مو، میزان شانه پذیری و حالت گرفتن موها.

 

 

 

بنابر این، شامپو باید برای فصل های مختلف سال، تعداد دفعات مصرف و نیاز های خاص مشتری مناسب باشد.

 

 

 

مواد تشکیل دهنده شامپو

 

اگر شامپوها فقط حاوی مواد پاک کننده ای باشند که کارشان پاک کردن لایه چربی از روی پوست سر و مو است بعد از شستشو ̜ موها خشن و حالت دادن به انها مشکل می شود. بنابراین مواد دیگری باید در شامپو بکار گرفته شود تا برای مصرف کننده مطلوب تر باشد .از جمله این مواد عبارتند از:

 

1-      مخلوطی از چند سورفاکتانت چون معمولا یک سورفاکتانت به تنهایی متضمن نتیجه مورد نظر نیست.

 

2-      مواد مرطوب کننده به خصوص برای موها ی خشک

 

3-      حالت دهنده ها

 

4-      مواد کف کننده

 

5-      موادی که سختی آب را می گیرند

 

6-      غلیظ کننده ها

 

7-      موادی که شفافیت و درخشانی به شامپو می دهند (حالت صدفی)

 

8-      موادرنگی

 

9-      عطرها

 

10-   مواد نگه دارنده

 

11-   مواد خاص

 

 

 

شامپو ها و شوره سر

 

شوره سر (Dandruff ) مشکل عذاب آور و شایعی است که شیوعی حدود 5% در کل جامعه دارد. شوره غالبا پس از سن بلوغ (بین 20 تا 30 سال) رخ می دهد و آقایان بیشتر از خانم ها به آن مبتلا می شوند. شوره سر با پوسته های پوست سر تشخیص داده می شود و در اغلب اوقات با سبوره مرتبط است. سبوره پیش درآمد ایجاد “درماتیت سبورئیک” است. “درماتیت سبورئیک” در بزرگسالان و افراد بالغ معمولا با پوسته های چرب خفیف در پوست سر به همراه اریتم و پوسته پوسته شدن ناحیه چین نازولبیال یا پوست پشت گوش آغاز می شود. پوسته‎ریزی معمولا با یک ترکیب پوستی چرب همراه است و در مناطقی که غدد سباسه فعالترند ظاهر می شود. “پیتروسپوریوم اوال” مخمری است که یکی از دلایل ایجاد شوره سر بشمار می رود. “پیتروسپوریوم اوال” از لیپیدها و پروتئین های پوست تغذیه و فعالیت لیپاز را تسهیل می کند، به دنبال فعالیت این انزیم اسیدهای چرب آزاد پیش‎التهابی ساخته می شوند که موجب التهاب در درم و در پی آن، تخریب بافتی می شوند. فعالیت آنزیم لیپاز نشان می دهد که علاوه بر حساسیت بیش از حد، “پیتروسپوریوم اوال” مواد شیمیایی سمی را آزاد می کند که منجر به تشدید التهاب می شود. درمانهای موثر درماتیت سبورئیک شامل عوامل ضد التهابی، عوامل کراتولیتیک و ضد قارچ ها است. یکی از ساده ترین راههای رفع این مشکل استفاده از شامپوهای ضد شوره است.

 

 

 

شامپوها و موهای چرب

 

سبوم (sebum )، چربی طبیعی پوست که از غدد سباسه ترشح می شود، در حفظ رطوبت طبیعی پوست و مو نقش دارد و مانع از خشک شدن و شکنندگی آنها می شود. غدد سباسه به فولیکولهای مو متصل هستند و محتویات آنها از طریق یک مجرای باریک به سمت فولیکول مو ترشح می شود. گاهی مکانیسم ترشح سبوم از این غدد سریع تر از حد معمول می شود و سبوم، پوست سر و موها را کاملاً چرب می کند. تسریع ترشح، دلایل متعددی دارد که از مهمترین آنها می توان به اختلالات هورمونی در دوران بارداری، بلوغ، بیماری، کوفتگی و خستگی بیش از حد، اضطراب و استرس اشاره کرد. از جمله مشکلاتی که ترشح بیش از حد سبوم ایجاد می کند، مستعد کردن فرد به ابتلا به درماتیت سبورئیک است. همچنین مخمرهای موجود در سطح پوست سر با تجزیه سبوم، شرایط نامساعدی را برای مو ایجاد می کنند، که می تواند سلامت فولیکولهای مو را تحت تاثیر قرار دهد. در موارد خیلی شدید، ترشح بیش از حد سبوم موجب عوارض ناخوشایند خارش و التهاب پوست سر می گردد. در نتیجه کنترل و تنظیم ترشح سبوم در پوست سر، برای این افراد ضروری می باشد. یکی از روشهای دستیابی به این هدف، بهره گیری از شامپوهای کاهش دهنده و تنظیم کننده‎ی سبوم سر است.

 

 

 

شامپوها و ریزش مو

 

ریزش و نازک شدن موی سر علاوه بر عوامل هورمونی و ارثی، تحت تاثیر شرایط محیطی نامساعد و مواد شیمیایی تشدید می شود. یکی از روشهای موثر در کاهش ریزش مو و تقویت فولیکولها و استحکام تارهای مو استفاده از یک شامپوی تقویتی مناسب است. چنین شامپویی با بهره گیری از مواد موثر مناسب، ضمن تغذیه فولیکولهای مو با مواد و ویتامینهای ضروری برای رشد مو، به تارهای مو نیز شادابی، استحکام و درخشندگی بخشیده و از ریزش بیش از حد موها جلوگیری می کند.

 

 

 

کمی در مورد شپش سر توضیح دهید.

 

 

 

تصورعموم بر این است که شپش سر متعلق به دوران قدیم بوده که بهداشت رعایت نشده و مردم دیر به دیر به حمام می رفتند .البته این تصور تا حدی صحیح می باشد ولی اکنون هم شپش سر دیده شده و گاهی هم بین دختر بچه های دبستانی به صورت همه گیر در می آیدودلیلش ممکن است گیس های بافته شده باشدکه دیر به دیر باز می شوند به هرحال باید متذکر شد که شپش سر به هیچ وجه غیرشایع نبوده ولی در صورت مشاهده نبایدنگران شد زیرا با درمان صحیح و به موقع فورا برطرف می گردد.

شپش سرحشره ای است با شش پا و دو تا سه میلی متر طول که رنگ آن از خاکستری تا قرمز(به دلیل مکیدن خون) متغیراست .این حشره درمیان موها تخم گذاری می کند (حدود 10 تخم درروز).تخم ها محکم و به صورت مایل به موها چسبیده و افتراق آنها از شوره ی سر (که درامتداد مو قرار داشته ودرطول مو قابل حرکت می باشد. )به راحتی امکان پذیر است.انتقال شپش سراز طریق تماس نزدیک با فرد آلوده است مثل دختربچه های مدرسه ای که اغلب سرهایشان را به هم نزدیک کرده و صحبت می کنند یا بین افراد خانواده که پهلوی هم می خوابند.به دنبال ابتلا به شپش سر خارش هم حادث شده و درحقیقت تنها علامت بیماری و نیز علت مراجعه ی بیماردرغالب اوقات همین خارش می باشد.نکته ی مهم این است که به محض تشخیص شپش یا مشاهده ی تخم آن درسراقدام به درمان گرددزیرا تاخیر در این کار نه تنها باعث انتقال آلودگی به دیگران شده بلکه به دلیل خارش شدید در پوست سر موجب بروز عفونت های پوستی از جمله زردزخم و مشکلات ناشی از آن می شود.

 

چه نکات مهمی از نظر درمانی برای بیماران شپش سر وجوددارد؟

 

1)به غیر از داروهای تجویزی توسط متخصص پوست ٬ شانه زدن موها از اهمیت درمانی زیادی برخوردار است .شانه باید دارای دندانه های خیلی ریز و کاملا نزدیک به هم باشد.دقت شود که همه ی موها وکل طول موشانه شده واین کارمکررا به خصوص پس از استعمال شامپوی ضد شپش انجام شود.سعی کنید تخم های شپش کاملا برداشته شوند.اگرتعداد کمی موی دارای تخم شپش باقی مانده که با شانه زدن مرتفع نمی گردد٬ می توانیدآنها را با احتیاط قیچی کنید.

 

2)کوتاه کردن موها (اگراز نظر موقعیت اجتماعی بیماری اشکالی نداشته باشد) بسیار مفید است.درحقیقت تنها راه قاطع وسریع رفع شپش تراشیدن موها از ته می باشد که در قدیم نیز از همین روش استفاده می شده است ولی در حال حاضر با وجودداروهای ضدشپش قوی وجدید نیازی به انجام این کار نیست.

 

3)محیط اسیدی برای شپش خوب نیست و لذا شستن مکرر موها با سرکه ی رقیق شده (اسید استیک3%) مفید است.

 

4) با شروع درمان و اثربخشی داروها ٬ این بیماری سریعا ازبدن دفع می گردد ولذا نیازی به جداسازی بیمار از دیگران نمی باشد.

 

5)شپش سر فقط روی پوست سرقادر به ادامه ی حیات است و لذااگر وسائل شخصی و بهداشتی بیماررا 2 تا 4 هفته درکیسه ی نایلون دربسته بگذاریم شپش های احتمالی موجوددر آنها ازبین خواهندرفت.نیم ساعت جوشیدن در آب نیز همین اثررادارد.

 

6)ازدرمان بیش از حد خودداری کنید.افزایش طول مدت یا دفعات درمان فایده ای به حال شما نداشته و فقط احتمال عوارض جانبی داروها را افزایش می دهد.

 

7)از خارانیدن پوست سر اکیدا پرهیز کنید .این کاریا افزوده شدن عفونت به پوست سرمشکل بیماررا دوچندان می کند.اگر خارش سرتان با دارو کنترل نمی شود با پزشک معالجتان مشورت کرده و هیچ گاه به توصیه های دوست و آشنا عمل نکرده و از داروهای خانگی به هیچ عنوان استفاده نکنید.

 

8) در صورت بروز شپش حتما این موضوع به اطلاع مسئوولان محل تحصیل بیمار رسانیده شودوفکر نکنید این کار به موقعیت یا پرستیژ اجتماعی وی آسیب وارد می کند.

 

اطلاع دادن از این نظر مهم است که افراد درتماس نزدیک با بیمار باید تحت معاینه ی دقیق قرار گیرند  زیرا ممکن است که منبع شپش یکی از همین افراد باشند.عدم رعایت این نکته گاهی منجر به همه گیری شپش در مدارس می گردد .درپایان باید متذکر شویم که با درمان مناسب و به موقع ٬ همه ی بیماران بهبودی کامل پیدا می کنند.

 

عوامل پرپشت کننده مو :

 

عوامل پرپشت کننده ی مو (Scalp Camouflaging Agents ) یک دسته مواد بصورت های گوناگون هستند که تهیه آنها نیازی به نسخه ی پزشک نداشته و ممکن است درعرض چند دقیقه به صورت ظاهری و موقتی موجب ایجاد حس پرپشتی وتراکم درموهای کم پشت شده و به این ترتیب حس اعتمادبه نفس فرد را با اثر روانی مثبت براو تقویت نمایند. ازاین مواد می توان درکنار درمانهای دارویی ٬جراحی وکاشت مو استفاده کرد وحتی گاهی به جای یک درمان پرهزینه وناموفق می توان ازاین مواد به عنوان جانشین درمانهای فوق بهره جست.بسیاری از مبتلایان به طاسی ازاثرات مفید این مواد بی اطلاع هستند و حس بدی که درجوامع سنتی نسبت به استعمال این عوامل وجود دارد براین مساله دامن می زند درحالی که استفاده ی درست ومنطقی از آنها درتقویت روحیه ی فرد بسیارموثرمی باشد. برای مخفی کردن آثار پیوندمو (پس ازکاشت موی طبیعی) وتازمانی که موها درنیامده اند نیز می توان از این مواد استفاده نمود وزمان مناسب آن حداقل دوهفته پس از پیوند مو می باشد.

 

موارد استفاده ی دیگر عوامل پرپشت کننده ی مو عبارتنداز:

 

1-      زمانی که بانک موی بیمار جوابگوی پوشانیدن طاسی وی به صورت کامل نبوده  وبا استفاده از پیوندموی طبیعی پرپشتی کم یا متوسط ایجاد می گردد ولذا برای جلوه ی بهترمنطقه ی کاشته شده می توان گه گاه ازاین عوامل استفاده نمود.

 

2-      درصورتی که طاسی خفیف بوده ٬ شخص دراوایل روندریزش موی مردانه قرار داشته  وبه دلیل جوان بودن نمی توان برای ایشان مبادرت به انجام کاشت مونمود.

 

3-      آلوپسی آره آتا (طاسی سکه ای)

 

4-      طاسی به دلیل آسیب رسیدن به پوست(اسکار)

 

5-      رفع موقتی وظاهری هرگونه ریزش مو ازقبیل ریزش مو پس از حاملگی ٬ درمان سرطان ها ٬ بیماری های مزمن ٬ اعمال جراحی وغیره.

 

مواد پرپشت کننده ی مو را می توان به 6 دسته تقسیم نمود:

 

1-      پودرپرپشت کننده ی مو که حاوی رشته های کوچک وظریف از کراتین پشم ٬ کراتین برنج ٬ سلولز مصنوعی ویا موی انسان بوده و همگی دارای بارالکتریکی مثبت هستند. این رشته ها پس از پاشیده شدن روی سر به تارهای مو(که دارای بارالکتریکی منفی هستند) چسبیده وبا شاخه شاخه کردن موها یک مو را تبدیل به ده ها شاخه مو می نمایند وبه این ترتیب موهای کم پشت ٬ به نظر پرپشت تر آمده و ظاهرخوبی پیدا می کنند. این مواد یکی از راههای جالب وآسان  برای مخفی کردن ظاهری وپوشانیدن موقتی مناطق دارای موهای ضعیف و کم پشت بوده ودرمارک های مختلف (تاپیک نانوژن٬سوپرمیلیون هیر٬ مگاتیک ٬ ارگانین وغیره) به رنگ های گوناگون دربازاروجوددارند. واضح است که لازمه ی اثربخشی این مواد وجودتعدادی تارمو (حتی ضعیف وکم پشت) می باشد ودرصورت طاسی کامل استفاده ازپودر بی فایده است و منظره ی زشتی روی پوست سرایجادمی کند. اتصال این ذرات با تارمو نسبتا محکم و مطمئن بوده وتوسط باد وحرکات سراز بین نرفته ٬ولی اثرآنها با شامپو زدن ازبین رفته وهمه چیز به حالت اول برمی گردد. پودر باید پس از شستشوی سر و روی موهای کاملا خشک پاشیده شده ٬ استفاده از تافت وسشوارپس ازآن مانعی ندارد ولی شنا کردن (ونیزایستادن زیرباران) ممنوع می باشد زیرااثرآن راازبین می برد.

 

2-      کرم پودرپرپشت کننده (Derm Match ) که مانند کرم پودرهای آرایشی بوده ومزیت آن این است که درمقابل شنا کردن و بارندگی مقاوم بوده ولی البته اثرآن با چندبارشامپوزدن ازبین می رود.

 

3-      لوسیون پرپشت کننده ی مو (COUVRe ) که مانند کرم پودر عمل می کند ولی استفاده از آن به دلیل مایع بودن برای مناطق کوچک طاسی های موضعی آسان تر می باشد.

 

4-      اسپری پرپشت کننده ی مو (pro THIK ) که استعمال آن بسیارساده است ومی توان آن را بلافاصله قبل از مهمانی و یا درحین کاراستفاده کرد.

 

5-      قلم پرپشت کننده ی مو(Crayon ) که برای آلوپسی آره آتا (طاسی سکه ای) ایده آل است.

 

6-      میکروپیگمانتاسیون اسکالپ (SMP ) .

 

نکات مهم دررابطه با استفاده ازمواد پرپشت کننده ی مو :

 

1-      ازاستفاده مقدار زیاد این مواد اجتناب کنید زیرا ظاهرغیر عادی (مانندیک سر کثیف وآلوده) به موهای سرمی دهد ونیز موجب سیاه شدن پوست پیشانی درحوالی خط موی جلوی سرمی گردد که مطلوب نیست.

 

2-      استفاده ی مکرر٬ دراز مدت و غیرمنطقی از این عوامل موجب وابستگی روحی وروانی به آن شده (ماننداعتیاد به سیگار) ومشکلات عصبی به وجود می آورد که ماهیتا״ مثل اثرات مخرب استفاده از کلاه گیس می باشد.

 

3-      این فراورده ها هیچکدام موجب ریزش مو نشده وآن را تشدید هم نمی کنند.

 

4-      به تاریخ انقضای دراز مدت فراورده ی موردمصرف دقت شود.

 

5-      نکات بهداشتی رادر حین مصرف این مواد مدنظر قرار دهید.

 

6-      درصورت مصرف همزمان از محلول ماینوکسیدیل باید ابتدا آن را استفاده نمود وپس ازخشک شدن محلول روی پوست سر مبادرت به استعمال ماده ی پرپشت کننده نمود.در مورد لوسیون ٬ کرم پودرو اسپری پرپشت کننده لازم است آنها رابرای زمان مصرف بعدی ماینوکسیدیل ازروی سرپاک نمایید وازاین نظر پودرپرپشت کننده دارای مزیت نسبی است.

 

درانتها باید گفت که استفاده از این مواد پس از مشورت با متخصص پوست ومو مفید است وبا استعمال منطقی ودرست از این مواد نه تنها هیچ کس متوجه کاربرد آنها نمی شود بلکه به دلیل بهترشدن وضعیت روحی و روانی افراد طاس به عنوان یک راه حل موقتی توصیه نیز می گردند.