عوامل خشکی پوست و مو و درمان آنها

خشكي پوست و مو يك مشكل رايج به ويژه در زمستان است. از نظر زيبايي، موي  خشك باعث مي شود كه مو مات به نظر برسد، براقيت خود را از دست داده و همچنين حيات خود را از دست بدهد. هيچكس از خشكي پوست و مو در امان نيست و مي تواند بسياري از افراد را بدون توجه به سن، جنس و نوع پوست درگير كند.

پوست خشك زماني اتفاق مي افتد كه لايه ي خارجي پوست (stratumccomeum) از آب تهي مي شود. لايه ي خارجي پوست شامل سلول هاي پهن مرده است كه كم كم به سمت سطح پوست حركت كرده و ريزش مي كنند.

خشكي پوست سر يكي از علل عمده ي ايجاد شوره ي سر است. لايه ي خارجي پوست نقش حفاظتي مهمي دارد. هنگامي كه اين لايه به خوبي مرطوب است، دفع آب را به حداقل رسانده و به دور كردن مواد تخريش كننده، حساسيت زا و ميكروب ها كمك مي كند. در فقدان رطوبت كافي اين فعاليت ها مختل مي شود.

در مورد مو نيز چنين بوده و مو در اثر خشكي به شدت آسيب مي بيند. در مواردي حتي مو مي تواند در ريشه چرب و در ساقه و انتها خشك باشد.به هر ترتيب اگر خشكي بطور مناسب درمان نشود، در همه موارد، مي تواند منجر به تخريب گسترده به همراه شكستن ساقه ي موها شود.

ايجاد موهاي خشك، مي تواند توسط عوامل بسيار گسترده اي استارت بخورد. علت هرچه كه باشد نتيجه يك چيز است، از دست رفتن رطوبت ساقه موها، اين موجب انعطاف ناپذيري موها مي شود. هنگامي كه موها انعطاف ناپذيرند به اين معني است كه ساقه ي مو تخريب شده و بسيار مستعد آسيب است و بنابراين موها به آساني و بدون فشار زياد مي شكنند. موي طبيعي قبل از شكستن بايد 25 تا 35 درصد طولش كشيده شود تا اينكه بشكند.

خشكي پوست سر، با خارش، پوسته پوسته شدن و گاهي اوقات با افزايش ميزان ريزش مو مشخص مي شود.

در حالي كه دليل نهايي ، كاهش در مقدار مناسب از چربي ها درمو وسطح پوست سر مي باشد. دلايل متعددي وجود دارد كه چرا اين وضعيت پيش مي آيد. بسياري از دلايل را ميتوان به راحتي جلوگيري كرده و همه عوامل را مي توان با سهولت نسبي درمان كرد. چربي موجود در پوست سر و مو توسط غدد سباسه براي حفظ تعادل چربي طبيعي در مو و پوست سر لازم است.

هنگامي كه مقدار زيادي از اين چربي هاي طبيعي به دلايل مختلفي وجود نداشته باشند، مو شكننده مي شود و پوست سر خشك و پوسته پوسته مي شود.استفاده از شامپوهاي ناملايم يكي از شايع ترين دلايل براي توسعه خشكي پوست سر است. اساسا مواد شيميايي موجود در برخي شامپوها باعث حذف بيش از حد روغن هاي طبيعي مو و پوست سر ميشود، در نتيجه باعث خارش و پوسته پوسته شدن پوست سر و مو مي شود كه باعث از بين رفتن جلا يا حالت طبيعي مو ميشود. آب سخت ( آبي كه داراي مواد معدني مضر براي مو مي باشد/ آب تصفيه نشده ) نيز ممكن است باعث خشكي پوست سر شود. حتي اگر محصولي از شامپو براي موها و پوست سر خشك شما توصيه مي شود، اگر با آب سخت استفاده شود آن نيز به صورت موثر كار نخواهد كرد.

براي جلوگيري از سختي آب لازم است آب تصفيه شود و براي اينكار مي توانيد بر روي دوش فيلترهايي براي حذف برخي از مواد معدني نصب كنيد. اين كار اجازه بازگشت سطح طبيعي از چربي را در طول زمان به پوست سر مي دهد. رژيم غذايي همچنين مي تواند نقش موثري در توسعه خشكي پوست سر داشته باشد.

غدد سبابه نياز به مواد مغذي مناسب براي درست انجام دادن وظايف خود دارد. اگر مواد مغدي به  بدن نرسد غدد سبابه چربي توليد نمي كنند و در نتيجه باعث خارش پوست سر و خشكي مو مي شود.

يكي از مهم ترين عوامل تاثير گذار در ريزش مو، مواد شيميايي خشن است كه به منظور تحريك رشد مو در تركيب تونيك هاي ضد ريزش موي موجود در بازار استفاده مي شوند.

خشك شدن موها و فقدان چربي در آنها موجب ضعيف شدن موها و شكنندگي آنها مي گردد. به علاوه بدون چربي و رطوبت مناسب پوست سر نيز در معرض آسيب جدي قرار مي گيرد.

” التهاب تماسي ” (contact dermatitis) در پوست سر هنگامي ايجاد مي شود كه پوست در اثر حساسيت به محصولات بهداشتي پوست، دچار خشكي، سرخي و خارش مي شود. همچنين خشكي پوست سر مي تواند در اثر ” التهاب شوره اي ”

(seborrheic dermatitis) ايجاد شود كه پوست چرب خارش دار است. در عارضه، پوست قرمز و چرب با تكه هاي پوسته ي سفيد يا زرد پوست خشك پوشيده شده است كه در نهايت منجر به شوره مي شود.

معمولا گفته مي شود افرادي كه داراي پوست سر چرب هستند بيشتر در معرض ابتلا به خشكي مو و پوست سر قرار دارند.

• سن و يائسگي باعث ايجاد تغييراتي در مقادير هورمون هاي توليد شده در بدن مي گردند. اثرات جانبي رايج آن شامل خشكي موها و حتي ريزش موست.حاملگي نيز سطوح هورمون ها را تحت تاثير قرار داده و مي تواند منجر به ايجاد موهاي خشك تا اتمام حاملگي و تثبيت مقادير هورمون ها گردد. بايد در نظر داشت كه خشكي موها مي تواند نشانه اي از وجود يك بيماري در بدن باشد.
• تغذيه ي بد : رژيم غذايي ناكافي ، مشكلات گوارشي و بيماري ها تاثير گذارند.
• Anorexia nervosa : كه يك اختلال رواني است كه شخص در آن براي كاهش وزن از خوردن غذا امتناع مي كند كه منجر به ايجاد كمبودهاي تغذيه اي و در نتيجه خشكي موها مي گردد.
• سندرم Menkes : اين سندرم ( كه به آن بيماري موهاي فلزي، سندرم موي فر خورده ي Menkes و بيماري موهاي فرفري نيز مي گويند. ) يك بيماري بسيار جدي است كه در اثر اختلالات ژنتيكي ايجاد مي شود. در اين اختلال سلول هاي بندن نمي توانند مقدار مناسب مس جذب كنند.ميزان پائين مس ساختار استخوان ها ، پوست، مو، عروق خوني و اعصاب را تحت تاثير قرار مي دهد. موي خشك تنها يك نشانه ي كوچك اما قابل توجه سندرم Menkes است.
• كم كاري غده ي پاراتيروئيد :غدد پاراتيروئيد به كنترل استفاده و دفع كلسيم توسط بدن كمك مي كند. كمكماري پاراتيروئيد يك اختلال درون ريز است كه در آن غدد موجود در ناحيه ي گردن به اندازه ي كافي هورمون پاراتيروئيد ترشح نمي كنند. اين اختلال مي تواند در اثر آسيب به غدد در طي جراحي هاي سر و گردن ايجاد شود. علائم شامل پوست و موي خشك ، كاتاراكت، گرفتگي عضلاني و اسپاسم عضلات است.
• كم كاري غده ي تيروئيد : در اين عارضه غده ي تيروئيد  پروانه اي شكل موجود در ناحيه ي جلوي گردن، به اندازه ي كافي هورمون ترشح نمي كند. موهاي خشك تنها يك تغيير فيزيكي ناشي از اين اختلال در بيمار است. از علائم ديگر مي توان به چاقي، خستگي، بيحالي ، ضعف و دردهاي عضلاني يا مفصلي اشاره كرد.
• تغييرات هورموني شديد مي تواند منجر به خشكي پوست سر شود.

• كمبود ويتامين هاي گروه B و همچنين روي (Zn) آب و هوا مي تواند خشكي پوست سر را بهبود دهد يا آن را در برابر خشكي تحريك كند. دماي بيش از حد، نور شديد آفتاب و شرايط آب و هوايي خشك، در خشكي پوست سر نقش دارند. موهاي خشك در نگاه اول ، حالت مات دارند . بدون درخشندگي به نظر مي رسند و وقتي آنها را لمس ميكنيد، حالت زبر و غير قابل انعطاف دارند.هنگام برس زدن، خوب حالت نمي گيرند و به صورت وز وز در مي آيند.

در صورتي كه موها بلند باشند داخل هم گير مي كنند و به راحتي نمي توان آنها را برس زد و در نتيجه فشار ناشي از برس يا شانه باعث شكسته شدن آنها و يا ايجاد موخوره در آنها مي شود. اگر موها را از نظر استحكام آزمايش كنيم حالت شكننده دارند و با كشش اندكي مي شكنند. يكي از علل مهم در ايجاد موهاي خشك دست كاري زياد موها مي باشد كه باعث اسيب ديدگي قسمت سطحي موها يعني لايه كوتيكول مي شود و به دنبال آن نشانه هايي كه در بالا ذكر گرديد به وجود مي آيد. اين مسئله در افرادي كه بالا ذكر گرديد به وجود مي آيد. اين مسئله در افرادي كه پوست سرشان خشك است و چربي كافي جهت نرم كردن موها ندارد زودتر ديده مي شود چراكه موها نظير پوست احتياج به تركيبات نرم كننده دارند. شامپوها غالبا حاوي دتر جنت، عامل كف زا، غليظ كننده، حالت دهنده، متعادل كننده PH و مشتقات ديگر مثل نرم كننده ، عطر دهنده و نگهدارنده ها هستند.

حالت دهنده ها قسمتي از شامپو هستند كه باعث شفاف و لغزنده شدن و خاصيت ضد الكتريسيته موها مي شوند. اين تركيبات غالبا در شامپوهاي مخصوص موي خشك و آسيب دیده قابل رويت است. اين تركيبات غالبا الكل هاي چرب، استرهاي چرب، روغن هايگياهي يا معدني هستند. بسياري حالت دهنده ها كه در شامپوهاي مخصوص موي چرب ديده مي شوند شامل پروتئين هيدروليز شده حيواني، گليسيرن، دايمتيكون، سايمتيكون، پلي وينيل پيروليدون، پروپيل گليكول و استئالكونيوم كلرايد مي باشند.

شامپوهاي موي خشك غالبا كمتر شوينده و بيشتر حالت دهنده هستند. اين تركيبات الكتريسيته ساكن مو را كاهش داده و حالت نرمي مو را افزايش مي دهند. اين محصولات غالبا كمتر پاك كننده اند چراكه نرم كننده بر روي ساقه مو قرار گرفته و مانع شستشوي زياد از حد آن مي شود وليكن شامپوها براي افرادي توصيه مي شود كه موهاي خود را در معرض مواد شيميايي از جمله رنگ مو، دكلره، محلول هاي فر يا صاف كننده هاي دائميمو قرار داده اند.

موهاي بلند بيشتر تمايل به آسيب ديدن دارند تا موهاي كوتاه به اين خاطر كه ضخامت كوتيكول در انتهاي موها نسبت به ابتداي مو كاهش پيدا مي كند. به همين جهت استفاده  از شامپوهاي مخصوص موي خشك و يا موي آسيب ديده كه داراي پروتئين حيواني هيدروليز شده هستند با نفوذ به ساقه مو و پوشاندن موقت سطوح آسيب ديده مو، باعث براق و نرم شدن مو مي شود.